Dat God liefde is, strijdt niet met evolutietheorie

Artikel Trouw, 4 oktober 2007, Monic Slingerland

Dat God liefde is, strijd niet met evolutietheorie

Nobelprijswinnaars zijn zelden religieus. Dat is vast geen toeval, denkt Dick Swaab, hoogleraar neurobiologie aan de Universiteit van Amsterdam. Gelovigen zijn meer mensen van de zekerheid dan van de twijfel en om een heel erg goede wetenschapper te zijn is vooral ook twijfel nodig.

Maar biofysicus Cees Dekker, gelovig christen en hoogleraar in Delft, weet heel zeker dat een goede wetenschapper ook gelovig kan zijn. Hij is de man die de discussie over het Intelligent design aanzwengelde, door in 2005 zijn bundel over schepping en evolutie aan te bieden aan de toenmalige minister van Onderwijs Maria van der Hoeven.

Natuurlijk komt ook hij met een cijfer op de proppen: 39 procent van de wetenschappers in de VS gelooft in een persoonlijke God. Dat kunnen niet allemaal slechte wetenschappers zijn, meent hij.

Nog altijd is hij gefascineerd door de spannende verhouding tussen geloof en wetenschap. Daarbij gaat het hem allang niet meer om de vraag of Darwin de Bijbel van tafel kan vegen. Dekker ergert zich aan natuurwetenschappers als Richard Dawkins die meent dat in de tempel van de wetenschap iedere vorm van godsdienstigheid achterwege moet blijven. Samen met theoloog Gijsbert van den Brink, hoogleraar aan de Universiteit Leiden, en filosoof René van Woudenberg (VU) komt Dekker nu met een derde bundel. Hierin verkent hij op een breder terrein van de wetenschap de spanning tussen de nieuwsgierigheid van de wetenschapper en de uitgangspunten van de gelovige christen.

Die spanning loopt op als ook de mensgerichte wetenschappen in zicht komen. Want heeft de mens wel een vrije wil?, om maar een onderzoek te noemen dat onder neurowetenschappers tegenwoordig nogal populair is. Christenen gaan ervanuit dat dat wel zo is, maar daar denkt prof. Dick Swaab onders over. Als excuus-atheïst nam hij gisteren deel aan het debat bij de presentatie van de derde bundel van Dekker. In de hersenen van proefpersonen is een activiteit gemeten, voordat er sprake was van een welbewust besluit. Dat zou erop wijzen dat de mens achter zijn eigen beslissingen aanholt en dat er misschien eerder sprake is van een instinctieve reflex of reactie dan van een weloverwogen handeling.

En werkt bidden eigenlijk wel? Ook daar wordt serieus onderzoek naar gedaan. Wat nog helemaal niet zo makkelijk is, want bij een verantwoord onderzoek moet er een controlegroep zijn voor wie pertinent niet gebeden wordt. Zie dat maar eens te controleren. Bovendien is degene die al dan niet handelend optreedt - God - niet te onderzoeken op actieve betrokkenheid. Als het gebed geen effect heeft, kan het ook zo zijn, zei Cees Dekker, dat God zich niet leent als deelnemer aan een onderzoek naar de effecten van gebed en dat Hij dan maar even niets doet.

Dat de mens een geest heeft, daarvan is iedereen overtuigd. Maar de ziel, dat stukje, definieerde Dick Swaab, dat overblijft als de mens dood is, bestaat die wel? Voor christenen een concreet verschijnsel, maar zie maar te bewijzen dat de ziel bestaat.

Ronald Plasterk, ook natuurwetenschapper voordat hij minister van onderwijs en wetenschap werd, is gefascineerd door de gedrevenheid van Cees Dekker. Plasterk is bekend als bedenker van het 'ietsisme'. Bij het in ontvangst nemen van het boek maakte hij duidelijk dat geloof en wetenschap kunnen samengaan, zolang ze maar op afstand blijven.

"Het geloof dat Jezus liefde is, is niet in strijd met het periodiek systeem of met de evolutietheorie."

Plasterk en Dekker vonden elkaar in de opvatting dat aan de wetenschap geen argumentatie ontleend moet of kan worden over het bestaan van God.

Al viel hij zelf ooit via de logica van zijn geloof: "Als God een olifant kan zijn, of duizend olifanten, dan kan hij ook nul olifanten zijn."

Volgens Plasterk gaan geloof en wetenschap over verschillende vragen. "De vraag hoe de dingen in elkaar zitten is een andere dan de vraag hoe we ons leven waarderen."

Zo gunt hij Dekker zijn overtuiging: "Geloof maar lekker door."

Het spannendste van het boek zit achterin, in het register. Dat is geplitst in een personen- en een zakenregister. God is ondergebracht bij de zaken.

Zijn jullie het hiermee eens?

Ik denk wel dat je op een paar problemen stuit als je en in een persoonlijke God gelooft, en in de evolutietheorie. Bijvoorbeeld hoe de relatie tussen Adam en Eva (als ze al bestaan hebben) met God was, als ze 'gewoon' geevolueerd zijn. Of dat het paradijs wel heeft kunnen bestaan terwijl er natuurlijke selectie is. Toch zijn al die vragen in principe op te lossen, bijvoorbeeld dat God op een gegeven moment 2 mensen apart heeft genomen en hen in een aparte tuin heeft geplaatst. Dus in principe lijkt het me mogelijk om in een liefdevolle God te geloven en tegelijk de evolutietheorie aan te nemen. Toch krijg je dan wel een nogal krom verhaal dat niet het aannemelijkst is.

esperanza schreef:

Ik denk wel dat je op een paar problemen stuit als je en in een persoonlijke God gelooft, en in de evolutietheorie. Bijvoorbeeld hoe de relatie tussen Adam en Eva (als ze al bestaan hebben) met God was, als ze 'gewoon' geevolueerd zijn. Of dat het paradijs wel heeft kunnen bestaan terwijl er natuurlijke selectie is. Toch zijn al die vragen in principe op te lossen, bijvoorbeeld dat God op een gegeven moment 2 mensen apart heeft genomen en hen in een aparte tuin heeft geplaatst. Dus in principe lijkt het me mogelijk om in een liefdevolle God te geloven en tegelijk de evolutietheorie aan te nemen. Toch krijg je dan wel een nogal krom verhaal dat niet het aannemelijkst is.

Het lijkt mij dat de evolutietheorie en geloof in de letterlijke bijbel niet te verenigen zijn.
Cees Dekker is dan ook geen letterlijke bijbelgelovige.

Ik maak me sterk dat het percentage gelovige wetenschappers dat in een letterlijke bijbel gelooft bijzonder klein is!
Hoe kan je anders een serieuze loopbaan in de wetenschap combineren met het geloof dat het kwaad in de wereld is gekomen door een pratende slang en dat de verschillende talen zijn ontstaan dankzij de toren van Babel?

Een minder vergaand geloof is natuurlijk een stuk makkelijker te combineren met de evolutietheorie.

Ernst schreef:

Het lijkt mij dat de evolutietheorie en geloof in de letterlijke bijbel niet te verenigen zijn.

Het hangt er van af wat je met letterlijk bedoelt. Als je gelooft dat alles echt is gegaan zoals in de bijbel staat, is het inderdaad onmogelijk, alleen al omdat de 6 scheppingsdagen er niet zijn geweest. Maar er zijn ook mensen die geloven dat in principe alles waar is wat in de bijbel staat en van God komt, maar dat je rekening moet houden met symboliek en invulling van de menselijke schrijver. Daar zit wel een verschil in met de gedachte dat er niets van kan kloppen omdat de wetenschap dat aantoont.

Maar een 100 % letterlijk geloof kan dus nooit samengaan met de evolutietheorie, nee. Maar het geloof in een liefdevolle God, de God van de bijbel, dat zou toch wel kunnen.

[quote]Ik maak me sterk dat het percentage gelovige wetenschappers dat in een letterlijke bijbel gelooft bijzonder klein is!
quote]
In Nederland zal dat wel zijn ja, hoewel dat in Amerika toch nogal tegenvalt.

esperanza schreef:

Toch zijn al die vragen in principe op te lossen, bijvoorbeeld dat God op een gegeven moment 2 mensen apart heeft genomen en hen in een aparte tuin heeft geplaatst.

Oh ja, God trekt zich miljoenen jaren niets van de schepping aan en zet dan twee mensen apart?

Ernst schreef:

Het lijkt mij dat de evolutietheorie en geloof in de letterlijke bijbel niet te verenigen zijn.

Daar zijn beide partijen 't mee eens, alleen bekijken ze 't van een ander oogpunt.

esperanza schreef:

Maar een 100 % letterlijk geloof kan dus nooit samengaan met de evolutietheorie, nee. Maar het geloof in een liefdevolle God, de God van de bijbel, dat zou toch wel kunnen.

Het kan. Maar hetgeen wat er dan over is gebleven is een onzichtbaar wezen dat niets van zich laat weten (op een paar mensen na) die nergens op de hele aarde zijn sporen achterlaat.

Sion schreef:

Oh ja, God trekt zich miljoenen jaren niets van de schepping aan en zet dan twee mensen apart?

Waarom zou God zich niet bezig kunnen houden met zijn schepping als er nog geen mensen zijn? Waarom zijn mensen interessanter en leuker dan dieren? Ik vind het heerlijk om naar dieren te kijken. Je kan je zelfs met een mier een hele tijd vermaken. En het voordeel is dat dieren niet eens kunnen zondigen, wat wil een god nog meer?

Hoewel de mens volgens de bijbel het kroonstuk van de schepping is, negeert God toch niet de rest van de schepping. Zie Psalm 50:

10 Mij behoren de dieren van het woud,
de beesten op duizenden bergen,
11 ik ken alle vogels van het gebergte,
wat beweegt in het veld is van mij.

Of Matteus 6:

26 Kijk naar de vogels in de lucht: ze zaaien niet en oogsten niet en vullen geen voorraadschuren, het is jullie hemelse Vader die ze voedt. Zijn jullie niet meer waard dan zij?

30 Als God het groen dat vandaag nog op het veld staat en morgen in de oven gegooid wordt al met zo veel zorg kleedt, met hoeveel meer zorg zal hij jullie dan niet kleden, kleingelovigen?

Citaat :

esperanza schreef:

Maar een 100 % letterlijk geloof kan dus nooit samengaan met de evolutietheorie, nee. Maar het geloof in een liefdevolle God, de God van de bijbel, dat zou toch wel kunnen.

Het kan. Maar hetgeen wat er dan over is gebleven is een onzichtbaar wezen dat niets van zich laat weten (op een paar mensen na) die nergens op de hele aarde zijn sporen achterlaat.

Als christen geloof je toch nog dat de bijbel het woord van God is, dus God liet via dat boek dan wat van zich weten. En Cees Dekker is het dan wel eens met de evolutietheorie (hoewel hij meer een theistische evolutionist is), toch ziet hij blijkbaar nog steeds een Gods hand terug in de natuur.

Maar wat vind je eigenlijk van iemand als Dekker, Sion? Hij gelooft in de bijbel als woord van God, maar tegelijkertijd zegt hij als wetenschapper dat al het leven is begonnen met een amoebe waaruit tenslotte de mens is geevolueerd. Is dat volgens jou dan toch geen echte/goede christen?

Esperanza schreef:

wat vind je eigenlijk van iemand als Dekker,
Sion? Hij gelooft in de bijbel als woord van God, maar tegelijkertijd
zegt hij als wetenschapper dat al het leven is begonnen met een amoebe
waaruit tenslotte de mens is geevolueerd. Is dat volgens jou dan toch
geen echte/goede christen?

Ik heet dan geen Sion, maar wil toch dit even beantwoorden:

Jakobus schrijft:

"Voor God, de Vader, is alleen dit reine, zuivere godsdienst: weduwen en wezen bijstaan in hun nood, en je in acht nemen voor de wereld en onberispelijk blijven."

Het Christenen ZIJN is iets anders dan het christelijke GELOOF. Uiteraard bepaalt je wereldbeeld en je geloof en hoe je over jezelf denkt ook hoe je handelt, maar om iemand te beoordelen ('echte/goede christen') op grond van de manier waarop hij de bijbel interpreteert is moeilijk vind ik.

Daarentegen spoort de bijbel ons wel duidelijk aan om valse leren buiten de deur te houden, de kern van deze valse leren is bijna altijd dat ze niet geloven dat Jezus Christus letterlijk is opgestaan uit de dood enzo, of dat ze Jezus alleen als een 'geestelijke entiteit' zien ofzo.

Bij het al dan niet in een letterlijke schepping geloven ligt dit ietsjes moeilijker vind ik.

Alex schreef:

Bij het al dan niet in een letterlijke schepping geloven ligt dit ietsjes moeilijker vind ik.

Maar als jij gelooft dat je in een letterlijke schepping moet geloven, dan denk je toch dat Dekker een valse leer heeft?

Hmmm, nu het zo zwart wit staat is het wel lekker duidelijk, maar vind ik het wel moeilijk om te zeggen dat Dekker een 'valse leer' heeft.

Als ik het logisch beredeneer, dan zou ik ja kunnen beantwoorden op je vraag. Immers, de bijbel leert duidelijk dat God de aarde en alles maakte in zes dagen, dat het leven begon bij Adam en Eva, dus iemand die dit niet gelooft gaat tegen de leer in van de bijbel, en de evolutie combineren met de schepping is dus zeker een valse leer te noemen.